Ένα επίκαιρο ποίημα

του Εθνάρχη της γλώσσας

Κωστή Παλαμά

«Βροντόλαλες, οι χριστουγεννιάτικες καμπάνες…

Ω, μέσα μου Γεννιέται ένας Θεός και το κορμί μου γίνεται Ναός» (Κωστής Παλαμάς)

«Τα Χριστούγεννα του Τεμπέλη

Θα δουλεύουμε χρονιάρα μέρα;

Αντί να είναι η δουλειά μοιρασμένη ίσια πέφτει μονομιάς μονόμπαντα. Δουλεία και τις γιορτάδες» (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Ηγέτες διαχρονικοί στα Ελληνικά Γράμματα ΔΕΝ είναι λίγοι.

Είναι πολλοί.

ΠΡΩΤΟΙ ΜΕΤΑΞΥ ΙΣΩΝ. Ολόχρυση λίστα.

Ποιόν να πρωτοπείς;

Σολωμός, Ελύτης, Καβάφης, Κάλβος, Σεφέρης, Καρκαβίτσας, Παπαδιαμάντης, Παλαμάς, Ρίτσος, Βάρναλης, Καζαντζάκης, Καραγάτσης, Θεοτόκης.

Όποιον ξέχασα από την κορυφογραμμή της διανόησης…

Δηλώνω ασυγχώρητος.

Διάλεξα, λόγων γιορτών, χριστουγεννιάτικα χειρόγραφα από δύο Μεγάλες του Γένους Σχολές.

Δύο Εθνάρχες της Ελληνικής Γλώσσας.

Κωστής Παλαμάς – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ο Κωστής Παλαμάς επέβαλλε τη λάμψη της λαϊκής γλώσσας. Τον απίστευτο πλούτο της.

Έγραψε, αθάνατα αριστουργήματα.

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης κράτησε όρθια –σε εποχές τυφλού μίσους- την πατριαρχική μας παράδοση. Την Εθνική μας Γλώσσα!

Την πάμπλουτη –ευγενέστατη- μη ακραία Καθαρεύουσα.

Που γεννήθηκε και προέρχεται –αρέσει, δεν αρέσει- από τη μαγεία του αρχαίου πανστέρεου Συντακτικού της.

Και από την αρμονία λέξεων και συνθέσεων από τα διάσημα αρχαία συγγράμματα γιγάντων του Πνεύματος.

Πιστεύω ότι δεν συγχωρείται η απίστευτη παράλειψη δεκαετιών από το κράτος να μην διδάσκεται η πεντακάθαρη καθαρεύουσα του Παπαδιαμάντη σε όλα τα Ελληνόπουλα.

Μαρτύριο Ταντάλου μοιάζει η πνευματική ζωή του ποιητή Κωστή Παλαμά.

Η ψυχή του κλυδωνίζεται χωρίς αναπαμό ανάμεσα σε δύο αντίθετους πόθους, που ο καθένας τον τραβάει γοητευτικά προς τη μεριά του.

Απ’ τη μια τον ταράζει η εωσφορική επανάσταση για τις χαρές της ζωής και της ύλης κι απ’ την άλλη η συγκινητική νοσταλγία προς το θείο, «το ωραίο και καθάριο τ’ ουρανού».

Ανάλογο είναι και το ποιητικό και κριτικό του έργο. Παράλληλα με την αρχαία τραγωδία και τον διθύραμβο αντικαθρεφτίζεται και η ανατροφή του με τα ιερά κείμενα από το Ευαγγέλιο ως την υμνογραφία της Εκκλησίας.

Κάποτε δοκιμάζει «εκ της απιστίας την καμπή και της αμφιβολίας τα καρφιά» (Π.Μ.Πολιτεία).

«Έχει τη συνείδηση του σκεπτικισμού του, μα συχνά τον ενοχλεί τούτη η αρρώστια» (Άπαντα τ. 12, σελ. 445). Συχνότερα όμως μεταστρέφεται και νιώθει την ανάγκη να υψώσει δέηση εξιλέωσης και θερμές ικεσίες.

Με δέος προσβλέπει τότε στην αληθινή αλήθεια και ζητάει σωτηρία από τη μεγαθυμία του Θεού.

Ζητάει μια ελπίδα φωτός, ένα καταφύγιο από το δαρμό της απιστίας. Αφήνει τότε να τον συγκινήσουν θέματα υπαρξιακά που τον μεταρσιώνουν πνευματικά και μας δίνει αναβλύσματα συναισθηματικά της ψυχής του, που κυλάνε σ’ ένα κανάλι τεχνουργημένο με σμιλεμένους
στίχους ομορφοπλεγμένους σε αρμονικές στροφές.

Τότε βρίσκει τον πραγματικό εαυτό του, η φωνή του γίνεται γλυκειά, μελωδική και οι στίχοι του παίρνουν το ρυθμό του παρακλητικού κασσιανισμού.

Προσεγγίζει και ζει, υμνολογεί και δοξολογεί τις γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Ιδιαίτερα στέκεται μπροστά στο «Μέγα Μυστήριον» της Ενανθρώπησης του Θεού, της αγάπης και της θείας συγκατάβασης, τα Χριστούγεννα. Τον θαμπώνει με τη λάμψη του το ανέσπερο φως του Άστρου της Βηθλεέμ:

Αστέρι Θεϊκό

Τι φως και χρώμα κι ομορφιά να
σκόρπιζε το αστέρι
όπου στην κούνια του Χριστού
τους Μάγους έχει φέρει;

Ποιος άγγελος το διάλεξε για
τέτοιο ταχυδρόμο;
Τα άλλα τα αστέρια θάβλεπαν το
φωτεινό του δρόμο

κι από τη ζήλια
θάτρεμαν… Αστέρι, σε ποια χώρα του
απέραντου σου ουρανού να
λαμπυρίζεις τώρα;

Η παντοδύναμη φθορά μην
έσβησε το φως σου
ή μήπως είσ’ αθάνατο κι εσύ, σαν
το Χριστό σου;

Δεν κατεβαίνει η λάμψη σου εδώ
στα χώματα μας;
Για όλα τα άστρα αλίμονο! δεν
είναι η ματιά μας…

Τι φως και χρώμα κι ομορφιά να
σκορπίζει το αστέρι,
όπου την κούνια του Θεού τους
Μάγους έχει φέρει;

Την Κυριακή ημέρα των Χριστουγέννων στην ιστοσελίδα θα αναρτηθεί και το διήγημα του κορυφαίου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Τα Χριστούγεννα του Τεμπέλη»